Dijital takograf cihazı karayolu üzerinde yolcu ve eşya taşımacılığı yapan ticari araçlarda kullanılan bir denetim ve kontrol cihazıdır. Takograf cihazının temel amacı sürücülerin sürüş sürelerini ve görevlerini kayıt altında tutabilmektir. Ek olarak takograf, güvenlik kuvvetleri tarafından talep edilmesi durumunda, yapılan hatalar ile ilgili bilgileri, sistemi bozmaya yönelik girişimleri, hız sınırı ihlallerini ve kalibrasyon detaylarını da hafızasında tutmaktadır.
Dijital takograf cihazı akıllı kartlar yardımı ile çalışmaktadır. Sürücüler, yetkili servisler, şirketler ve denetim görevlilerinin ihtiyaçlarına göre özel olarak üretilen farklı akıllı kartlar bulunmaktadır. Bu özel üretim akıllı kartlar kullanıcılara araçtaki takograf cihazında yer alan bilgilere ulaşım ve kullanma imkanı tanımaktadır. Sayısal takograflar onaylı servisler tarafından en az 2 yılda bir kontrol edilmektedir.
Takograf Cihazı Ne İşe Yarar?
Takograf cihazı öncelikli olarak araç kullanım sürelerini denetlemektedir. Araç hızını denetlemek için de kullanılan takograf cihazı, aracın kanunun belirttiği sınırlar dahilinde kullanılıp kullanılmadığını da denetlemektedir. Denetlediği tüm kayıtları hafızasında tutma özelliği olan bu cihaz, kayıtları grafik ya da yazılı rapor olarak sunabilmektedir.
Takograf Cihazı Neden Kullanılır?
Yazımızın ilk bölümünde de bahsettiğimiz gibi takograf cihazının pek çok kullanım alanı bulunmaktadır. Genel anlamda denetimi geliştirmek için kullanılan takograf cihazı adil rekabeti sağlamak için de önemli veriler sunmaktadır. Kurallara uyulup uyulmadığını denetlemek ve yol güvenliğini artırmak için de kritik bir öneme sahip olan takograf cihazı aynı zamanda nakliyat sektöründe çalışan kişilerin sosyal standartlarını iyileştirmek için de çok faydalıdır.
Takograf Cihazı Sürücü Kartı
Bu cihazın özel akıllı kartlar ile çalıştığını belirtmiştik, sürücü kartının özelliklerini inceleyecek olursak, bu kartlar sürücü için kişiselleştirilmiş bir karttır. Kişisel kart niteliği olan bu kartların kullanım süresi 5 yıldır. Sürücü kartı ortalama olarak 28 günlük faaliyet (sürüş ile dinlenme) bilgileri hafızasında tutabilmektedir. Bu özel karttan olay ve hata verileri silinememektedir. Her 25 günde bir sürücü kartı bilgilerinin yedeklenmesi gerekir.
Takograf Cihazı Şirket Kartı
Şirket kartında araç sahibinin işlemleri kişiselleştirilmektedir. Şirket kartı takograf cihazına ilk kez takıldığında şirket kilidi aktif hale getirilir. Araç satıldığında kartın takılıp şirket kilidinin çözülmesi gerekmektedir. Ayda bir şirket kartı takılarak takograf verilerinin yedeklenmesi gerekmektedir. Son olarak da toplanan verilerin her ay staumanaliz.tobb.org.tr üzerinden TOBB sistemlerine aktarılması gerekmektedir.
Takograf Bilgileri İndirme – Araç Bilgisi
Takograf cihazı kullanılırken araç bilgileri takograf cihazı üzerinden indirilmesi gerekmektedir. Takograf cihazının ön tarafından yer alan girişe veri indirme cihazı ya da veri indirme çözümü bulunan tablet veya bilgisayarların kabloları bağlanır, bu yöntem ile şirket kartı takılır ve araç bilgisi indirme işlemi tamamlanır. Uzaktan veri indirme çözümlerinde ise sürücü kartı takograf cihazının birinci kart girişine, şirket kartı ise şirket merkezinde yer alan veri indirme cihazı ya da bilgisayara bağlı kart okuyucusuna bağlanır ve sürücü kartı bilgisi uzaktan şirket merkezine indirilmiş olur.
Takograf Verilerinin Saklanması
27587 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Takograf Cihazları Yönetmeliği kapsamında, sayısal takograf ve sürücü verilerinin indirilip saklanması zorunlu hale getirilmiştir. Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin” 98. Maddesi’ne göre, yurt içi ve yurt dışı taşıma yapan firmaların araçlarına ait elektronik ve mekanik (analog) takograf cihazlarının verilerinin 5 yıl; Uluslararası karayolu taşımacılığı yapan araçlarda Kullanılan takograf cihazları hakkında yönetmeliğin” 9. maddesi ve AETR sözleşmesi’ne göre, dijital takograf cihazı bilgilerinin ise 1 yıl saklanması zorunludur.
Nakliyat sektöründe takograf verilerinin saklanması kritik bir öne sahiptir. Eğer bu bilgileri istenen sürede sunamazsanız hem maddi hem de manevi olarak büyük sıkıntılar yaşayabilirsiniz. Bu nedenle takograf bilgilerini doğru bir şekilde saklamanız gerekiyor. Kaybedilen bilgiler için, talep edildiği günden itibaren paylaşılmayan gün başına 100 Euro’dan başlayan ceza ödemek durumunda kalınabilmektedir. Bu bilgilerden yola çıkarak sadece 1 haftalık bilgi kaybolduğunda ortalama 700 Euro ceza ödemek zorunda kalabilirsiniz. Toplanan bilgiler, kanuni saklama süresi sona erdikten sonra silinebilir ya da başka bir mevzuat dolayısı ile daha uzun süre saklamak gerekiyorsa, farklı bir klasörde saklanabilir.
Günlük ve Haftalık Sürüş Süresi
Nakliyat sektöründe belirlenen kurallar doğrultusunda her 4 saat 30 dakikalık sürenin ardından 45 dakika dinlenme zorunluluğu bulunmaktadır. Dinlenmeden, ara vermeden 4:30 saatten fazla araç kullanırsanız kuralları ihlal etmiş olursunuz. Dinlenme süresi farklı şekillerde kullanılabilmektedir. Sürücünün tercihi doğrultusunda en az 15 dakikalık dinlenmeler yapılabilmektedir.
45 dakikalık dinlenmeyi 15 dakika, 30 dakika ya da 3 kez 15 dakika şeklinde kullanılabilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise dinlenme süresinin 15 dakikadan az olamamasıdır. Bunun dışında, günlük sürüş süresi 9 saati aşamaz ve bu süre bir hafta içinde sadece 2 kez 10 saate çıkarılabilir. Bu durumda, haftalık toplam sürüş süresi hiçbir koşul fark etmeksizin 56 saatten daha fazla olamaz. Hafta Pazartesi 00:00’da başlarken, Pazar günü 24:00 da sona erer.
